Bijna is ie klaar: de Measurement Culture of Excellence (MCE-tool). Een instrument waarmee de studiecultuur aangaande excelleren in kaart kan worden gebracht binnen opleidingen voor Hoger Onderwijs. Eén van de vragen uit de MCE-tool betreft studentkenmerken. Studenten en docenten geven aan wat zij kenmerkend vinden voor excellente studenten. Hierbij valt te denken aan getalenteerd, creatief en intelligent zijn, kritisch en out of the box kunnen denken, kunnen samenwerken en doorzettingsvermogen hebben. Het is vervolgens zaak om de relevante kenmerken af te zetten tegen het selectiebeleid van een opleiding. Specifiek dat van een honoursprogramma omdat excellente studenten zich daar concentreren. Wordt er geselecteerd op de kenmerken die echt nodig zijn om als student excellente prestaties neer te kunnen zetten?
Onlosmakelijk hieraan verbonden is de vraag of de toelatingseisen van een honoursprogramma daadwerkelijk excellente studieprestaties van studenten voorspellen? Duckworth (2016) onderzocht hoe getalenteerd zijn zich verhoudt tot studiesucces. Hoewel de doelgroep niet geheel vergelijkbaar was (want variërend van leerlingen die deelnamen aan een nationale spellingscompetitie tot militairen in opleiding), is haar conclusie opmerkelijk: studiesucces wordt geenszins bepaald door intelligentie. Van aanzienlijk invloed bleek een mix van vastberadenheid en toewijding, bestaand uit de kernwaarden hoop, inspanning, precisie, passie, rituelen en prioriteiten. Duckworth noemt deze mix ‘grit’ en schrijft hierover in haar boek ‘De grit-factor’ waarin ze de ‘grit-scale’ introduceert waarmee gemeten kan worden in hoeverre iemand over deze kernwaarden beschikt.
Ook geeft Duckworth aanwijzingen voor het ontwikkelen van passie en het aanleren van doorzettingsvermogen. Haar hoopgevende boodschap luidt: wie graag wil en nooit opgeeft, bereikt het meest. Deze boodschap roept echter wel vragen in me op.
Hoef je dus geen genie te zijn om uit te kunnen excelleren? Hoe zet je door wanneer succeservaringen uitblijven? In hoeverre spelen persoonlijkheidskenmerken hierin een rol? Word je wel gelukkig van het voortdurend hoog/hoger leggen van de lat? Als succes het doel is, maar je (tijdelijk) niet kunt genieten van de weg er naar toe, je niet tevreden bent met een schaarse oogst na al het zaaien en onderweg wellicht intense faalervaringen opdoet, is het the road to possible succes dan waard? Succesvolle mensen, waaronder niet in de laatste plaats Duckworth zelf, zullen deze vraag met ja beantwoorden.
Door Svenja Buttner, onderzoeker Lectoraat Excellentie in Hoger Onderwijs en Samenleving, docent/promovendus Pedagogische Academie Hanzehogeschool Groningen
Duckworth, A. (2016). De grit-factor. De kracht van passie en doorzettingsvermogen. Amsterdam: A.W. Bruna.